Wykorzystanie rozwiązań klasy ERP w sektorze przemysłowym jest jeszcze stosunkowo niewielkie, co czyni ten sektor bardzo atrakcyjnym dla dostawców systemów IT.
Pobierz Raport w pliku PDF >>>
Raport MSI Polska został oparty na danych pochodzących z ankiet wysłanych do dostawców systemów ERP obecnych na polskim rynku. Prezentujemy w nim ofertę 37 dostawców. Oczywiście, nie jest to pełny obraz rynku. Żeby go uzyskać, należałoby uwzględnić wszystkie systemy ERP działające w Polsce, wdrażane i zaplanowane – raport pokazuje jedynie rynkową ofertę, a nie stopień jej wykorzystania.
Zastosowanie systemów ERP w Polsce z roku na rok jest coraz większe. Firmy ciągle szukają sposobów na poprawę efektywności działalności operacyjnej. Odkrywają również nowe funkcje stosowanych systemów IT i implementują je we wszystkich obszarach zarządzania przedsiębiorstwem.
ERP (Enterprise Resource Planning) to określenie systemów informatycznych wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem lub grupą przedsiębiorstw, które ze sobą współdziałają. Funkcje systemów klasy ERP zapewniają optymalizację wszystkich zasobów przedsiębiorstwa i procesów w nim zachodzących. Większość aplikacji cechuje się budową modułową, w ramach której w poszczególnych elementach dochodzi do wymiany informacji.
Dostępne na rynku systemy klasy ERP różnią się między sobą zarówno zestawem funkcji podstawowych, jak i dodatkowymi modułami. Decydując się na wdrożenie systemu ERP, trzeba zwrócić uwagę, czy jest na tyle elastyczny, żeby dało się go dostosować do indywidualnych wymagań przedsiębiorstwa.
Raport MSI Polska ma na celu przedstawienie preferencji i oczekiwań klientów, a także wskazanie kierunków zmian oraz korzyści, jakie przyniesie wdrożenie systemu ERP. Prezentujemy ofertę na polskim rynku, przykłady wdrożeń, opinie ekspertów z branży.
ERP na świecie
Jak wynika z opublikowanego w maju br. raportu opracowanego przez firmę Research Plus Ltd na zlecenie IFS, za najważniejsze obszary do ulepszenia w wykorzystywanych systemach ERP uznaje się w Wielkiej Brytanii elastyczność (35% odpowiedzi) oraz standard obsługi klienta (29% wskazań). Badanie zostało oparte na internetowej ankiecie przeprowadzonej wśród 368 kierowników średniego i wysokiego szczebla odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji w obszarze IT.
Z kolei poprawy jakości szkoleń życzy sobie 18%, a większej użyteczności systemu 9% ankietowanych. Zwiększony zwrot z inwestycji to priorytet jedynie dla 4%, pomimo istniejącej w biznesie presji na zapewnianie efektywności kosztowej.
Ponadto 15% dyrektorów z branży IT nie ma pewności, czy aktualnie używane przez nich systemy ERP są wystarczająco elastyczne, aby wydajnie współpracować z aplikacjami zewnętrznymi. Tylko 5% ankietowanych nie zmieniłoby żadnych elementów w swoich obecnych pakietach ERP.
– Jeżeli chodzi o wdrożenia systemów ERP, coraz większego znaczenia nabiera efektywność, a nie koszty – potwierdza Sille Gavnholt Jygert, konsultant i kierownik programów w firmie analitycznej Frost & Sullivan – teraz chodzi bardziej o wykonywanie właściwych działań we właściwy sposób. Często oznacza to potrzebę większej elastyczności we wdrożeniu i wykorzystaniu systemu ERP. Uważamy, że istnieją trzy główne obszary, w których użytkownicy mogą odnieść korzyści ze zwiększenia elastyczności systemów ERP:
- koncentracja na procesach i zmianach, które system ERP ma wspierać,
- nowe modele usług wdrożeniowych i wsparcia,
- nowe modele obsługi klientów.
Z kolei wyniki przedstawionego w marcu br. przez firmę Epicor Software Corporation badania poświęconego strategii wdrażania systemów ERP (próbka: ponad 1600 firm z całego świata) wykazują, że firmy rozważają wprowadzenie dwupoziomowej strategii ERP (2-tire ERP strategy) – to deklaracje jednej trzeciej respondentów. Dwupoziomowa strategia ERP polega na wdrożeniu w oddziałach firmy komplementarnego rozwiązania ERP, gdy w centrali lub w większych oddziałach działa duży system innego dostawcy. Rozwiązanie wdrożone w lokalnych oddziałach jest mniejsze, ale elastyczne.
Według Forrester Research „niektóre firmy mają świadomość, że najprostsze podejście do standaryzacji ERP nie jest najlepsze z perspektywy osiągania celów biznesowych”. Analitycy zwracają uwagę, że „podczas formułowania założeń standaryzacji ERP specjaliści od tworzenia i dostarczania aplikacji powinni dokładnie rozważyć bieżące i przyszłe modele operacyjne; względną atrakcyjność rozwiązań instalowanych lokalnie i dostępnych na żądanie; a wreszcie sens wdrażania nowych technologii”.
Podobnie według firmy badawczej Gartner, Inc. „wiele przedsiębiorstw nadal wykorzystuje mozaikę rozwiązań ERP w swojej działalności. Zracjonalizowanie tych aplikacji może zapewnić ekonomię skali, umożliwić globalną standaryzację kluczowych procesów biznesowych i uprościć relacje z producentami”.
Polskie statystyki
Jakie jest nasycenie polskiego rynku systemami ERP? Według GUS (raport „Społeczeństwo Informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2006–2010” opublikowany w listopadzie 2010 r.) w grupie firm dużych z oprogramowania ERP korzystało w Polsce w 2010 r. 57,9% przedsiębiorstw(53,8% w 2009 r.), ale w firmach małych ten odsetek wynosił 6,6% (5,4% w 2009 r.), a w średnich 22% (20,1% w 2009 r.). Statystycznie w latach 2009-2010 z oprogramowania ERP korzystało niewiele ponad 10% firm (9,3% w 2009 r. i 11,3% w 2010 r.).
– Zjawisko niskiego wykorzystania systemów ERP wynika z wielu czynników: tempa rozwoju polskich firm, dynamiki zmian, braku świadomości co do korzyści z wykorzystania narzędzi IT. Firmy średniej wielkości oczekują elastyczności, która umożliwi im dalszy nieskrępowany rozwój. Boją się, że system ERP usztywni ich sposób działania. Zapominają jednak o dwóch ważnych rzeczach: na pewnym etapie system ERP pozwoli uporządkować informacje i pomoże określić kierunek rozwoju – uważa Michał Guzek z firmy Hicron.
W podziale branżowym według GUS systemy ERP stosowało w 2010 r. w Polsce 12,7% przedsiębiorstw z branży przetwórstwa przemysłowego (19,5% w 2009 r.) i 28,9% reprezentujących branżę „energia elektryczna, gaz, ciepło” (26% w 2009 r.).
Tymczasem według raportu PMR Research „Rynek produkcyjny w Polsce”, przygotowanego na zlecenie Microsoft Dynamics w listopadzie 2010 r., z oprogramowania biznesowego (ERP, CRM, BI) korzystało w Polsce 55% firm z sektora produkcyjnego. – Kolejny raport PMR Research z marca 2010 r., przygotowany również na zlecenie Microsoft Dynamics, „Sektor produkcyjny w Polsce 2010 – Analiza rynku oraz perspektywy rozwoju” wskazywał, że aż 23% firm z sektora MSP w branży produkcji procesowej i 25% w branży produkcji dyskretnej korzystało z oprogramowania klasy ERP w I kwartale 2010 r. – podaje Janusz Małgorzaciak, ekspert rozwiązań ERP z Microsoft Dynamics.
Wyzwania w 2011 r. – kierunki zarządzania
W marcu 2011 r. firma QAD Polska opublikowała wyniki badania „Customer Engagement Survey” wśród polskich firm produkcyjnych, aby poznać główne kierunki w zarządzaniu firmą oraz wyzwania, jakim muszą sprostać przedsiębiorstwa w 2011 r. Do najważniejszych kwestii w nadchodzącym czasie respondenci zaliczyli lepszą kontrolę nad kosztami (76,5%) oraz poprawę rentowności produkcji (84%). Wśród głównych korzyści związanych z użytkowaniem systemu informatycznego klasy ERP wymieniono kontrolę finansową (43%) i optymalizację działania magazynów (39%).
W badaniu brało udział 46 przedstawicieli polskich firm produkcyjnych i działających w Polsce oddziałów firm międzynarodowych, reprezentujących branże: spożywcza i napojów, produktów konsumenckich, motoryzacyjna, maszyn i części dla przemysłu, sprzętu medycznego i farmacji oraz elektroniki i aparatury precyzyjnej.
Wnioski z badania: firmy z branży produkcyjnej potraktowały okres globalnego spowolnienia gospodarczego jako szansę wzmocnienia pozycji konkurencyjnej i utrzymania potencjału wzrostowego. Nie odczuły one tak mocno efektów kryzysu. Potwierdza to wzrost PKB w Polsce w 2010 r. o 3,8%. Pozytywne sygnały rynkowe na kolejny rok nie oznaczają jednak osłabienia walki konkurencyjnej. Wprost przeciwnie: firmy muszą kontrolować koszty i optymalizować produkcję.
W wielu przedsiębiorstwach miejscem dużych rezerw są ciągle magazyny. Sprawne prowadzenie gospodarki magazynowej zarówno w odniesieniu do surowców, jak i wyrobów gotowych ma ogromne znaczenie w kontekście terminowości i jakości dostaw. Brak mechanizmów planistycznych oraz nieporządek w magazynie mogą skutkować zbyt wysokim poziomem zapasów. Uwolnienie zamrożonego kapitału powinno znacznie poprawić płynność finansową, zdolność inwestycyjną firmy i wpływać na zysk.
Analizując na podstawie wyników badań strategię działania firm z branży produkcyjnej, można wyodrębnić dwa modele budowania pozycji konkurencyjnej – przez zwiększanie wolumenu produkcji i kontrolę kosztów albo poprawę jakości, różnorodności i elastyczności produkcji. Przy silnej konkurencji firmy muszą szybko reagować na zmiany popytu, np. błyskawicznie przygotować nowy produkt i wprowadzić na rynek.
Zmiana postrzegania ERP
Wdrożenie ERP nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem umożliwiającym postęp w zarządzaniu firmą. Obserwujemy tendencję do bardziej całościowego podejścia do rozwiązań IT wspierających zarządzanie przedsiębiorstwem. Są one coraz mocniej postrzegane nie w kontekście jednorazowego projektu wdrożeniowego, lecz całego cyklu ich życia – od wdrożenia przez efektywne użytkowanie aż do utrzymania i rozwoju.
– Zakup systemu ERP to nie jednorazowa transakcja, ale wieloletni związek z dostawcą oprogramowania i usług. Dlatego niezwykle istotna jest umowa utrzymaniowa, zapewniająca dostęp do nowych wersji systemu, stałe konsultacje i precyzyjnie opisaną procedurę reakcji na problemy. Nowoczesne firmy, a już na pewno produkcyjne, nie mogą funkcjonować bez systemu informatycznego i każda przerwa w działaniu jest na wagę złota. Ważne jest też przekonanie, że dostawca będzie bezpiecznie funkcjonował na rynku przez wiele lat i dlatego warto zbadać jego sytuację finansową. Niestety, jest to proste tylko w przypadku spółek giełdowych – uważa Romuald Rutkowski, prezes zarządu Asseco Business Solutions SA.
Aktualnie zmienia się koncepcja systemów ERP. Dziś nie są to już tylko systemy do rejestrowania zdarzeń (np. rejestrowania faktur, dokumentów itp.), ale do modelowania procesów biznesowych (np. BMP, workflow).
– System ERP daje stabilną podstawę do rozwoju firm produkcyjnych. Bez niego nie ma mowy o porządkowaniu i usprawnieniu procesów finansowych, produkcyjnych, dystrybucyjnych czy sprzedażowych. Zdajemy sobie jednak sprawę z konieczności wprowadzania unikatowych rozwiązań, które wspierają działalność firm z poszczególnych branż przemysłowych. To m.in. dzięki nim firmy są w stanie budować przewagę konkurencyjną, „wyszczuplać” działania wytwórcze, a w konsekwencji poprawiać rentowność. Można wśród nich wymienić systemy Business Intelligence, rozwiązania do harmonogramowania produkcji i wizualizacji łańcucha dostaw oraz aplikacje do konfigurowania procesów wytwórczych – wyjaśnia Artur Sawicki, QAD Polska.
Nowe trendy
– Nie ma już rynku producenta, klient stał się bezpośrednim celem działalności przedsiębiorstw. To oznacza, że producent musi nadążać za potrzebami i oczekiwaniami klienta. Produkcja „na zamówienie” staje się normą: elastyczność technologii i czas reakcji od zamówienia do sprzedaży mają decydujący wpływ na zdobycie kontraktu. Bez narzędzi informatycznych typu ERP/MRP konkurowanie na rynku staje się trudne – uważa Cezary Lewandowski, współwłaściciel firmy informatycznej CLeAR.
– Do rozwiązań, które w ciągu najbliższych lat będą miały znaczący wpływ na rozwój systemów ERP z pewnością należy przetwarzanie in-memory. Technologia ta umożliwia błyskawiczny dostęp do danych „w pamięci”, z pominięciem etapu odczytu i zapisu informacji do klasycznych baz danych. Dzięki temu możliwe będzie znaczne przyspieszenie i optymalizacja przetwarzania danych – mówi Adam Adamczyk, SAP. – Systemy planowania produkcji MRPII są powoli wypierane przez nowoczesne systemy APS, oparte na skomplikowanych algorytmach optymalizacyjnych. Obecne systemy planistyczne klasy APS wymagają odczytu i zapisu ogromnej ilości danych. Technologia in-memory umożliwi interaktywną optymalizację produkcji w czasie rzeczywistym. Czasy, w których planowanie odbywało się w nocy, by na rano planiści mogli obejrzeć wyniki, odchodzą do historii.
Kolejnym trendem jest strategia społecznej odpowiedzialności biznesu. – Nowoczesne systemy klasy ERP oferują funkcję oceny wpływu działalności przedsiębiorstwa na środowisko naturalne – mówi Marcin Taranek, IFS CEE. – Dzięki temu mogą one funkcjonować zgodnie z regulacjami prawnymi, znajdując jednocześnie dodatkowe źródła oszczędności.
* * *
Zmieniają się warunki działania, priorytety i trendy, ale jedno jest pewne – dziś bez IT ani rusz.
Autor: Elżbieta Jaworska